گلیم پشم یکی از زیباترین محصولات دستبافت در ایران است که امروزه جایگاه ویژه‌ای در دکوراسیون محیط ایفا می‌کند. این نوع گلیم، ویژگی‌ها و خصوصیات منحصربه‌فردی دارد و استفاده از آن به زیباتر ساختن سبک‌های چیدمان منزل مثل سبک سنتی ایرانی کمک می‌کند. گلیم پشمی بدون پرز است و در ساخت آن از پشم حیواناتی مثل گوسفندان، شتر و بز استفاده می‌شود. پیش از خرید گلیم پشم حتماً انواع و نکات خرید آن را مطالعه بفرمایید.

معرفی انواع گلیم پشم

از گذشته تاکنون، گلیم‌های متنوعی تولید شده و طرح‌ها و رنگ‌های متنوع، بافت گلیم پشمی را زیباتر کرده‌اند. انواع گلیم‌های پشم ویژگی‌ها و خصوصیات منحصر به فردی دارند. در ادامه به معرفی انواع گلیم‌های پشمی می‌پردازیم.

گلیم پشم سوزنی

از قدیمی‌ترین و رایج‌ترین گلیم‌های پشمی می‌توان به گلیم سوزنی اشاره کرد که به‌عنوان گلیم ساده نیز شناخته می‌شود. گلیم سوزنی از پشم طبیعی و معمولاً بدون پرز بافته می‌شود و در بافت آن از نقوش هندسی و اشکال سنتی استفاده می‌گردد. این طرح‌ها و نقش‌ها عمدتاً نشان‌دهنده فرهنگ و هنر مناطق مختلف ایران است. گلیم پشم سوزنی در مناطق مختلف ایران از جمله کرمانشاه، کردستان، فارس و آذربایجان تولید می‌شود.

از این نوع گلیم‌ها معمولاً برای فرش کردن کف خانه، تزیین دیوار و حتی به‌عنوان پادری استفاده می‌کنند. از جمله ویژگی‌ها و مزایای گلیم پشم سوزنی می‌توان به سبکی، دوام و قابلیت شست‌وشوی آسان اشاره کرد. همچنین پشم به کار رفته در گلیم پشمی سوزنی هم در زمستان و هم در تابستان خنک است. هنر گلیم بافی سوزنی معمولاً در بیت عشایر رایج است و شما برای بافت آن به دستگاه مخصوصی نیاز دارید.

در بافت گلیم پشم سوزنی از نقش‌های حیوانات نیز استفاده می‌شود. نقوش حیواناتی نظیر گوزن، آهو، پرندگان، گرگ و غیره که به صورت انتزاعی و با اشکال هندسی پرداخته می‌گردد. اطراف ارس به‌خصوص قره باغ و همچنین دشت مغان اولین مناطقی هستند که بافت گلیم پشمی سوزنی در آن مناطق رواج پیدا کرد.

گلیم پشم برجسته

گلیم پشم برجسته را می‌توان یکی از لوکس‌ترین انواع گلیم پشم دانست که بافت آن، ترکیبی از گلیم بافی و قالی بافی است. در بافت گلیم پشم برجسته، برخی از قسمت‌های طرح با پرز، بلندتر از سطح گلیم بافته می‌شود و حالتی سه بعدی و برجسته را به نمایش می‌گذارد. نقوش برجسته در این نوع گلیم معمولاً گل‌های شاه عباسی، ترنج، بوته جقه و طرح‌های سنتی ایرانی هستند که جلوه‌ای خاص و فاخر دارند.

گلیم پشم برجسته عمدتاً در استان فارس و شهرهایی مثل شیراز، فیروزآباد و داراب تولید می‌شود. این گلیم پشمی ظرافت در بافت و زیبایی بی‌نظیری دارد و از آن می‌توان برای دکوراسیون داخلی، تابلوفرش و فرش‌های لوکس اتاق نشیمن استفاده کرد. در بافت گلیم پشم برجسته از پشم مرغوب و رنگ‌های طبیعی استفاده می‌شود و این باعث شده است تا گزینه‌ای بادوام و ارزشمند برای دکوراسیون محیط باشد.

گلیم برجسته که با گلیم پرزدار نیز شناخته می‌شود، شباهت زیادی به فرش دارد و در بافت آن علاوه بر نخ‌های تار و پود، از نخ‌های رنگی نیز برای ایجاد نقش‌های برجسته استفاده می‌شود. این نوع گلیم پشمی نسبت به سایر گلیم‌ها، نقش و نگار بیشتری دارد؛ ولی پیچیدگی و ظرافت بافت آن به اندازه فرش نیست.

گلیم پشم جاجیم باف

گلیم پشم جاجیم باف یکی از گلیم‌های پشمی خاص است که شباهت زیادی به جاجیم دارد. در بافت گلیم پشمی جاجیم باف از نوارهای باریک استفاده شده است که این نوارها در نهایت به هم دوخته می‌شوند. این روش بافت گلیم، طرح‌های رنگارنگ و راه راه را نتیجه می‌دهد و جلوه‌ای خاص و چشم‌نواز را به نمایش می‌گذارد.

گلیم پشم جاجیم باف معمولاً در مناطق عشایری و روستایی مثل لرستان، چهارمحال و بختیاری و خراسان تولید می‌شود. این نوع گلیم برای موارد مختلفی از جمله روفرشی، پتو، روکرسی، پشتی و حتی روکش‌های مبلمان سنتی به کار می‌رود. از ویژگی‌های گلیم پشم جاجیم باف می‌توان به پشم مرغوب و سبک بودن اشاره کرد. این ویژگی‌ها باعث شده است تا گلیم به‌راحتی حمل و جابه‌جا شود و انتخابی ایده‌آل برای دکوراسیون سنتی باشد.

گلیم پشم ورنی

گلیم پشم ورنی نوعی گلیم بدون پرز است که برخلاف گلیم‌های ساده از نقوش ریز و ظریف استفاده می‌کند. در بافت گلیم پشم ورنی از طرح‌های متنوعی استفاده می‌شود که از جمله آن‌ها می‌توان به حیوانات، اشکال هندسی، گل و بوته‌های سنتی اشاره کرد. گلیم پشم ورنی عمدتاً در آذربایجان شرقی، اردبیل و برخی مناطق عشایری ایران تولید می‌شود.

از ویژگی‌های مهم گلیم پشمی ورنی می‌توان به استحکام بالا و طرح‌های خاص و زیبا اشاره کرد. این ویژگی‌ها باعث شده است تا گلیم پشم ورنی برای استفاده‌های مختلفی از جمله کف‌پوش و دیوارکوب‌های تزئینی گزینه جذاب و ایده‌آلی باشد. همچنین، رنگ‌بندی شاد و طبیعی گلیم ورنی پشم باعث می‌شود تا فضای دکوراسیون محیط، گرم و دلنشین باشد. این نوع گلیم پشمی از لحاظ سادگی، سبکی و فن بافت به گلیم شباهت دارد و از لحاظ ظرافت و نقش، شبیه قالی است.

گلیم پشم قشقایی

احتمالاً معروف‌ترین گلیم پشمی ایران، گلیم قشقایی باشد که توسط عشایر قشقایی فارس بافته می‌شود. در بافت گلیم پشم قشقایی از طرح‌های ذهنی و بداهه بافی استفاده می‌شود و این به جذابیت بیشتر گلیم افزوده است. در واقع بافنده گلیم قشقایی پشمی بدون الگوی مشخص، نقوش الهام گرفته از طبیعت و زندگی عشایر را بر روی آن می‌بافد. این نوع گلیم پشمی معمولاً با استفاده از پشم گوسفند و رنگ‌های طبیعی بافته می‌شود.

استحکام بالای گلیم پشم قشقایی آن را به گزینه‌ای ایده‌آل برای موارد مختلف از جمله کف‌پوش، پادری، سجاده و حتی روکرسی سنتی تبدیل کرده است. در بافت گلیم قشقایی پشمی از طرح‌های متنوع و خاصی همچون حیوانات، درخت زندگی، لوزی‌های رنگارنگ و خطوط منحنی استفاده می‌شود. این طرح‌های منحصربه‌فرد نشان‌دهنده فرهنگ غنی عشایری در ایران است.

گلیم قشقایی در ایران به سراسر دنیا صادر می‌شود و دره شوری‌ها یکی از بزرگ‌ترین تولیدکننده‌های گلیم پشم قشقایی در میان طوایف ایل قشقایی است که در استان اصفهان قرار دارد. این نوع گلیم، علاوه بر پشم از نخ نیز برای بافت استفاده می‌کند. بافت گلیم پشم قشقایی بر روی دارهای افقی انجام می‌شود که نسبت به بافت گلیم بر روی دارهای عمودی سخت‌تر است.

نکات مهم خرید گلیم پشم

خرید بهترین گلیم پشم نیاز به توجه به نکات مختلفی دارد. توجه به قیمت خرید گلیم پشم تنها یکی از مهم‌ترین نکات خرید گلیم پشمی است. در ادامه به سایر نکات مهم خرید گلیم پشم اشاره خواهیم کرد.

کیفیت پشم و نخ به کار رفته در گلیم پشمی

یکی از نکات مهم خرید گلیم پشم، بررسی کیفیت پشم و نخ‌های به کار رفته در بافت آن است. در بافت گلیم پشم باید از پشم طبیعی نرم، لطیف و در عین حال مقاوم استفاده شده باشد. این موضوع باعث می‌شود تا گلیم پشمی مورد نظر، طول عمر بالایی داشته باشد.

نوع و سبک بافت گلیم پشم

گلیم‌های پشمی در انواع مختلفی از نظر سبک بافت تولید می‌شوند که هر کدام از این گلیم‌ها ویژگی‌ها و کاربردهای منحصربه‌فردی دارند. به‌عنوان مثال، گلیم سوزنی ساده و سبک بافته می‌شود و برای استفاده روزمره و کف‌پوش مناسب است. این در صورتی است که گلیم برجسته به دلیل داشتن پرزهای سه بعدی معمولاً برای دکوراسیون لوکس و مجلل استفاده می‌شود.

ابعاد و تناسب گلیم پشمی با فضای مورد نظر

در هنگام خرید گلیم پشم باید محصولی را انتخاب کنید که ابعاد و اندازه‌ای متناسب با فضای مورد استفاده داشته باشد. به‌عنوان مثال، اگر گلیم پشمی برای اتاق نشیمن یا پذیرایی نیاز دارید، بهتر است به سراغ گلیم‌های بزرگ‌تر بروید تا بخشی از مبلمان را پوشش دهد و جلوه بهتری به دکوراسیون محیط دهد.

توجه به رنگ‌ بندی و طرح‌ های سنتی گلیم پشم

یکی دیگر از نکات مهم خرید گلیم پشم، بررسی رنگ‌ بندی و طرح‌های سنتی گلیم است. طرح‌های سنتی گلیم پشمی بسته به منطقه بافت گلیم شامل نقوش هندسی، حیوانات، گل و بوته، درخت زندگی و اشکال ذهنی عشایری است. اگر قصد دارید که گلیم پشمی بخرید که هویت و اصالت ایرانی داشته باشد، بهتر است به سراغ طرح و نقش‌های سنتی و دست بافت بروید.