مقایسه گلیم و گبه، دو زیرانداز اصیل ایرانی
تاریخچه گلیم و گبه
گلیم
تاریخچه گلیم به هزاران سال پیش برمی‌گردد. قدیمی‌ترین گلیم‌های کشف شده در جهان، در غارهای زاگرس در ایران یافت شده‌اند و قدمت آنها به حدود 10 هزار سال پیش می‌رسد. این گلیم‌ها از پشم بافته شده‌اند و طرح‌های ساده‌ای دارند.
در دوران معاصر، گلیم‌بافی همچنان یکی از هنرهای سنتی ایران است. گلیم‌های ایرانی امروزه در سراسر جهان شناخته شده‌اند و به عنوان یک اثر هنری و تزئینی ارزشمند محسوب می‌شوند.
گلیم‌های ایرانی به دلیل کیفیت بالای مواد اولیه و مهارت بالای قالی‌بافان، در صنایع دستی از ارزش بالایی برخوردار هستند. این گلیم‌ها می‌توانند سال‌ها دوام بیاورند و زیبایی و اصالت خود را حفظ کنند.
گلیم دستبافت آکریلیک
ورود به صفحه محصول: گلیم کد 633
گبه
تاریخچه گبه دستبافت به حدود 500 سال پیش برمی‌گردد. گبه در ابتدا به عنوان یک زیرانداز کاربردی در میان عشایر ایران ابداع شد. عشایر کوچ‌رو برای محافظت از خود در برابر سرما و گرما، از زیراندازهایی استفاده می‌کردند که از پشم گوسفندان بافته می‌شدند.
در دوران معاصر، گبه‌بافی همچنان یکی از هنرهای سنتی ایران است. گبه‌های ایرانی امروزه در سراسر جهان شناخته شده‌اند و به عنوان یک اثر هنری و تزئینی ارزشمند محسوب می‌شوند.
تفاوت جنس نخ گلیم و گبه در چیست؟
گلیم معمولا از نخ پشم، پنبه، ابریشم و آکریلیک بافته می‌شود. در حالی که گبه معمولا از نخ پشم بافته می‌شود.
طول پرز
در گلیم، طول پرز معمولا کوتاه‌تر از گبه است. این امر باعث می‌شود که گلیم صاف‌تر و نرم‌تر از گبه باشد.
در مجموع، گلیم و گبه هر دو زیراندازهای سنتی ایرانی هستند که از نظر جنس نخ و طول پرز با یکدیگر تفاوت دارند. گلیم معمولا از نخ پشم، پنبه یا ابریشم بافته می‌شود و دارای پرزهای کوتاه‌تر و نرم‌تری نسبت به گبه است. گبه نیز معمولا از نخ پشم بافته می‌شود و دارای پرزهای بلندتر و زبرتری نسبت به گلیم است.
ضخامت
گلیم: گلیم معمولا ضخامت کمتری نسبت به گبه دارد. این امر به دلیل کوتاه بودن پرزهای گلیم است.
گبه: گبه معمولا ضخامت بیشتری نسبت به گلیم دارد. این امر به دلیل بلند بودن پرزهای گبه است.
طرح و نقشه گلیم و گبه چه تفاوتی دارند؟
گلیم: طرح و نقشه گلیم معمولا هندسی و تکرارشونده است. این طرح‌ها معمولا از ذهن قالی‌بافان الهام گرفته می‌شوند.
گبه: طرح و نقشه گبه معمولا ارگانیک و ذهنی است. این طرح‌ها معمولا از طبیعت و زندگی روزمره الهام گرفته می‌شوند.
نکته: معمولا گلیم از گبه ابعاد بزرگتری دارد و اکثر اوقات هر دو زیر 6 متر بافته می شوند.
رنگ‌های مورد استفاده
گلیم: گلیم معمولا از طیف وسیعی از رنگ‌ها استفاده می‌کند. این امر باعث می‌شود که گلیم با انواع دکوراسیون‌ها هماهنگ شود.
گبه: گبه معمولا از رنگ‌های گرم و خنثی استفاده می‌کند. این امر باعث می‌شود که گبه حس آرامش و صمیمیت را در فضا ایجاد کند.
نکته: گبه تنوع رنگی کمتری از گلیم دارد.
محل بافت گلیم و گبه در کجای ایران است؟
گلیم: گلیم در سراسر ایران بافته می‌شود. اما هر منطقه، سبک و نقشه خاص خود را دارد.
گبه: گبه بیشتر در مناطق غرب و جنوب ایران بافته می‌شود.
ابعاد گلیم و گبه
گلیم: گلیم معمولا ابعاد بزرگتری نسبت به گبه دارد. این امر به دلیل کاربرد گلیم به عنوان یک زیرانداز کاربردی است.
گبه: گبه معمولا ابعاد کوچک‌تری نسبت به گلیم دارد. این امر به دلیل کاربرد گبه به عنوان یک اثر هنری و دکوری است.
مقاله مفید دیگر: تفاوت گلیم و جاجیم
نگهداری و شستشو گلیم و گبه چگونه است؟
گلیم: گلیم نسبت به گبه راحت‌تر تمیز می‌شود. گلیم را می‌توان با جاروبرقی یا دستمال مرطوب تمیز کرد.
گبه: گبه به دلیل پرزهای بلند خود، نسبت به گلیم دشوارتر تمیز می‌شود. گبه را باید با جاروبرقی با برس نرم یا با دستمال مرطوب تمیز کرد.
نکته: به دلیل اینکه گبه نقشه نداردو و ذهنی بافته می شود سرعت بافت بیشتری نسبت به گلیم دارد.
پرسش های متدوال
پرسش: آیا می‌توان گلیم و گبه را شستشو داد؟
پاسخ: بله، هم گلیم و هم گبه را می‌توان شستشو داد، اما باید حتما نکات مربوط به هر کدام را رعایت کنید. گلیم را می‌توان با آب سرد و شوینده ملایم شستشو داد، اما گبه به دلیل پرزهای بلند آن، نیاز به شستشوی تخصصی‌تری دارد. بهتر است برای شستشوی گبه از خدمات قالیشویی حرفه‌ای استفاده کنید.
پرسش: تفاوت قیمت گلیم و گبه چقدر است؟
پاسخ: قیمت گلیم و گبه به عوامل مختلفی مانند ابعاد، نوع جنس نخ، طرح و نقشه، و نحوه بافت (دستباف یا ماشینی) بستگی دارد. به طور کلی، گلیم‌های ماشینی از گبه‌های ماشینی ارزان‌تر هستند و گلیم‌های دستباف با نقشه‌های پیچیده از گبه‌های دستباف با نقشه‌های ساده‌تر گران‌تر هستند.
پرسش: کدام یک از گلیم و گبه ارزش سرمایه‌گذاری بیشتری دارد؟
پاسخ: هر دو گلیم و گبه می‌توانند با گذشت زمان ارزش پیدا کنند، به خصوص اگر دستباف و دارای طرح و نقشه منحصربه‌فرد باشند. با این حال، گلیم‌های بافته شده توسط استادکاران شناخته شده و گبه‌های قدیمی‌تر، معمولا ارزش بیشتری دارند.
پرسش: آیا گلیم و گبه کاربردهای دیگری غیر از زیرانداز دارند؟
پاسخ: بله، گلیم و گبه می‌توانند برای مصارف دیگری مانند روکش مبل، کیف، رومیزی، و پرده نیز استفاده شوند.
نکته مهم: هنگام انتخاب بین گلیم و گبه، علاوه بر زیبایی و سلیقه خود، به کاربرد مورد نظر و شرایط فضا توجه کنید. برای مثال، اگر به دنبال زیراندازی برای فضای پر رفت و آمد هستید، گلیم به دلیل مقاومت و سهولت تمیزکاری، انتخاب مناسب‌تری است. اما اگر به دنبال اثر هنری و تزئینی برای دکوراسیون منزل هستید، گبه با پرزهای نرم و طرح‌های منحصربه‌فرد، می‌تواند انتخاب ایده‌آلی باشد.
مقاله مفید دیگر: گلیم از کجا بخرم؟
جمع‌بندی
گلیم و گبه دو زیرانداز اصیل و زیبا هستند که هر کدام ویژگی‌های منحصر به فرد خود را دارند. با درک تفاوت‌های این دو هنر سنتی، می‌توانید انتخابی مطابق با سلیقه و نیازهای خود داشته باشید و از زیبایی و اصالت گلیم و گبه در منزل خود لذت ببرید.
